سیده مهسا سادات
در دنیای امروز، کتاب تنها ابزاری برای سرگرمی یا گذران وقت نیست؛ بلکه دریچه‌ای ارزشمند به دنیای درونی انسان‌ها و ابزاری برای شناخت بهتر ذهن و رفتار انسانی محسوب می‌شود. مطالعه‌ی کتاب‌های روانشناسی، علاوه بر ارتقای دانش فردی، فرصتی می‌آفریند تا خوانندگان با احساسات، انگیزه‌ها و چالش‌های روانی خود و دیگران آشنا شوند و مهارت‌های مقابله‌ای و رشد شخصی خود را تقویت کنند.
این امر، به‌ویژه در دنیای پرشتاب و پرتنش امروز، هنگامی که افراد با استرس‌ها و فشارهای روزمره دست به گریبان‌اند، اهمیت دوچندان پیدا می‌کند. نویسندگان حوزه روانشناسی با درک عمیق از رفتار انسان و پیچیدگی‌های ذهن، موضوعات متنوعی را در کتاب‌های خود بررسی می‌کنند؛ از سلامت روان و مدیریت استرس تا روابط بین‌فردی و رشد شخصیت.
آنها با ارائه پژوهش‌های علمی، تحلیل‌های دقیق و مثال‌های ملموس، تلاش دارند خواننده را با مفاهیم اساسی روانشناسی آشنا کنند و راهکارهای عملی برای زندگی روزمره عرضه نمایند. این توجه ویژه به ابعاد مختلف روان انسان، نشان می‌دهد که مطالعه‌ی کتاب‌های روانشناسی نه تنها آموزنده بلکه کاربردی و تحول‌آفرین است.
با توجه به این اهمیت، معرفی و بررسی کتاب‌ها در وب‌سایت «روانشناسان» فرصتی فراهم می‌آورد تا کاربران انتخاب‌های آگاهانه‌تری در زمینه مطالعه داشته باشند، دانش روانشناسی خود را گسترش دهند و کیفیت زندگی روانی خود را ارتقا بخشند.
مشخصات کتاب
عنوان به انگلیسی: Self Narrated by Self
عنوان فارسی: من به روایت من
نویسنده: دکتر نیما قربانی
ناشر: انتشارات بینش نو
سال انتشار: ۱۳۹۶
قیمت: ۲۷۹ هزار تومان
تعداد صفحات: ۲۹۶
درباره نویسنده
دکتر نیما قربانی (متولد ۱۳۴۶)، استاد دانشگاه تهران و از چهره‌های برجسته روان‌درمانی در ایران است. او از پیشگامان درمان پویشی تجربی (Experiential Psychotherapy) و روان‌درمانی فشرده کوتاه‌مدت (ISTDP) محسوب می‌شود.
قربانی همچنین مدل «خودشناسی انسجامی» را معرفی کرده و در حوزه‌هایی مانند مطالعات میان‌فرهنگی، معنا و دین، و روش‌شناسی دیالوژیک-هرمنوتیک فعالیت علمی گسترده‌ای داشته است. او نویسنده و مدرس کارگاه‌های تخصصی برای درمانگران بوده و تأکید ویژه‌ای بر ترکیب نظریه و تجربه دارد.
خلاصه کتاب
کتاب «من به روایت من» به فرآیند خودشناسی از دیدگاهی تجربی، فلسفی و روان‌درمانگرانه می‌پردازد. نویسنده در آغاز، مفاهیم «من» و «خود» را در بستر فرهنگی و روان‌شناختی تحلیل می‌کند و خواننده را به پرسشگری در باب هویت و روایت درونی خود دعوت می‌نماید.
در ادامه، موضوعاتی چون خودمختاری، نقش ناهشیاری و بازداری، آگاهی پذیرا (Mindfulness) و تداخل میان بخش‌های آگاه و ناهوشیار روان بررسی می‌شود. قربانی مدل «خودشناسی انسجامی» را معرفی می‌کند و در فصول بعدی، به وجدان، وجدان مدبر و وجدان مشفق می‌پردازد. در بخش پایانی، ابزارها و تمرین‌هایی برای تقویت فرآیند خودشناسی ارائه می‌شود. نویسنده تأکید دارد که خودشناسی یک محصول نهایی نیست، بلکه فرآیندی پویا، چندلایه و مستمر است؛ سفری که در آن انسان با بخش‌های تاریک و روشن وجود خود روبه‌رو می‌شود و آنها را می‌پذیرد.
بررسی روان‌شناختی کتاب
یکی از نقاط برجسته این اثر، پیوند میان فلسفه و روانشناسی است. قربانی با بهره‌گیری از مباحث فلسفی درباره «خود» و «هستی»، چشم‌اندازی جامع از خودشناسی ارائه می‌دهد و از چارچوب صرفاً روان‌درمانی فراتر می‌رود.
در کتاب، مفهوم ناهشیاری به دقت تبیین شده و نقش بازداری در قطع ارتباط میان بخش‌های مختلف روان توضیح داده می‌شود. همچنین مفهوم «بهوشیاری» یا همان آگاهی پذیرا، یعنی مواجهه بدون قضاوت با تجربه درونی، از منظر علمی بررسی شده و با آموزه‌های معاصر روانشناسی هم‌راستا است.
مدل «خودشناسی انسجامی» در این میان نقطه اوج اثر است؛ مدلی که هدف آن ایجاد هماهنگی میان جنبه‌های آگاه و ناهوشیار روان می‌باشد. نویسنده، وجدان مدبر و مشفق را در برابر وجدان انتقادگر و سرکوبگر قرار می‌دهد و اهمیت شفقت به خود را یادآور می‌شود. در نهایت، ابزارهایی مانند نوشتار تأملی، گفت‌وگوی درونی، پذیرش بخش‌های سرکوب‌شده و تمرین‌های ذهن‌آگاهی معرفی می‌شوند تا خواننده بتواند مفاهیم نظری را به زندگی واقعی خود پیوند دهد.
نقاط قوت کتاب
رویکرد بین‌رشته‌ای اثر و ترکیب فلسفه، روانکاوی و روان‌درمانی از بزرگ‌ترین مزایای آن است. مدل «خودشناسی انسجامی» به‌عنوان نوآوری نویسنده، چارچوبی بدیع برای درک و پرورش خود ارائه می‌دهد. تمرکز بر آگاهی پذیرا و گفت‌وگو با خود نیز، به رشد فردی و خودپذیری کمک می‌کند. همچنین، وجود تمرین‌های کاربردی در پایان هر بخش، این کتاب را از بسیاری از آثار صرفاً نظری متمایز می‌سازد و آن را به ابزاری واقعی برای رشد روانی تبدیل می‌کند.
نقاط ضعف کتاب
در عین حال، زبان کتاب در بخش‌هایی سنگین و تخصصی است و ممکن است برای خوانندگان عمومی چالش‌برانگیز باشد. گاه پیوند میان مفاهیم فلسفی و روانی شفافیت لازم را ندارد و برخی اصطلاحات نیاز به توضیح بیشتر دارند.
در بعضی فصول، مثال‌های عملی کمتر از حد انتظار است و خواننده ممکن است در به‌کارگیری مستقیم مفاهیم در زندگی روزمره دچار دشواری شود. بااین‌حال، ساختار اندیشمندانه و نگاه عمیق نویسنده، این کاستی‌ها را تا حد زیادی جبران می‌کند.
