سیده مبینا محسنی تکیه
افرادی که با ناتوانیهای غیرقابلمشاهده مانند اوتیسم یا ناتوانی ذهنی زندگی میکنند، در مواجهه با پلیس ممکن است نتوانند بهدرستی به دستورها پاسخ دهند. همین مسئله گاهی باعث میشود افسران رفتار آنها را تهدیدآمیز تفسیر کنند و از زور بیش از حد استفاده نمایند. آگاهیرسانی درباره این ناتوانیها میتواند به معنای واقعی کلمه جان انسانها را نجات دهد.
داستان تلخ تام؛ وقتی سوءتفاهم به بازداشت منجر شد
تام، مردی ۴۰ ساله با ناتوانی ذهنی، عاشق کارتهای پوکمون و شکلات اسنیکرز است. با وجود هشدارهای خانواده، گاهی در برابر وسوسه دزدی شکلات مقاومت نمیکند. مغازهداران محل او را میشناسند و معمولاً با تماس به خانواده موضوع حل میشود. اما در تابستان امسال حادثهای متفاوت رخ داد؛ تام از فروشگاهی جدید شکلات برداشت، و مأمور پلیس جوانی در پارکینگ فریاد زد «ایست!» — تام ترسید، دوید و در نهایت با خشونت دستگیر شد. با وجود شناخت محلی پلیس از وضعیت او، در آن لحظه بحرانی هیچکس یادش نبود که تام «متهم خطرناک» نیست، بلکه انسانی با ناتوانی ذهنی است.
حادثه تام تنها یک نمونه از صدها مورد مشابه در سراسر جهان است. در سال ۲۰۱۱، مأموران پلیس آمریکا «گیلبرتو پاول» مبتلا به سندروم داون را با خشونت دستگیر کردند، زیرا گمان کردند برآمدگی زیر لباسش اسلحه است؛ درحالیکه آن، کیسه کولوستومی پزشکی بود. پلیس بعدها گفت که از ناتوانی او بیاطلاع بوده است — اما بیاطلاعی نمیتواند بهانهای برای خشونت باشد. بر اساس گزارش اتحادیه آزادیهای مدنی آمریکا (ACLU)، احتمال استفاده از زور بیش از حد علیه افراد دارای ناتوانی بسیار بیشتر است، بهویژه زمانی که رنگینپوست باشند. عدم درک رفتارهای متفاوت افراد مبتلا به اوتیسم یا ناتوانی ذهنی، آنها را در چشم افسران به «تهدید بالقوه» تبدیل میکند.
وقتی تماس با پلیس به فاجعه ختم میشود
در سال ۲۰۲۴، خانواده «رایان گینر» پسر ۱۵ ساله سیاهپوست مبتلا به اوتیسم، از پلیس کمک خواستند تا رفتارهای کنترلنشده فرزندشان را مهار کند. پنج بار قبلی، مأموران آموزشدیده موفق شده بودند بدون خشونت بحران را کنترل کنند.
اما این بار افسر تازهکاری که از پیشینه رایان بیخبر بود، تنها چند ثانیه پس از ورود، با شلیک گلوله او را کشت. بیاطلاعی از وضعیت روانی نوجوان، مرگ او را رقم زد.
آموزش پلیس و طرحهای نوآورانه برای تغییر
برخی ایالتهای آمریکا در حال اجرای برنامههایی هستند که به شناسایی سریعتر ناتوانیها کمک کند.
در ماساچوست، طرحی به نام «پاکت آبی» (The Blue Envelope) اجرا شده است. رانندگان دارای اوتیسم مدارک خود را در پاکتی آبی رنگ قرار میدهند تا پلیس بداند نیاز به برخورد آرامتر و توضیحات واضحتر دارد. همچنین در برخی شهرها، تیمهای مداخله در بحران (CIT) شامل روانشناسان و کارشناسان سلامت روان تشکیل شدهاند تا در مواقع بحرانی از خشونت جلوگیری کنند.
در سال ۲۰۱۶، فرودگاه گیتویک لندن نشانهای به نام «آفتابگردان ناتوانیهای پنهان» (Hidden Disability Sunflower) معرفی کرد؛ تصویری از یک گل آفتابگردان زرد بر زمینه سبز که در قالب کارت، سنجاق یا بند گردن مورد استفاده قرار میگیرد. این نماد جهانی شده و در بسیاری از فرودگاهها، خطوط هوایی، دانشگاهها و پارکهای تفریحی جهان پذیرفته شده است. کارمندان آموزش دیدهاند که با دیدن این نماد، با صبر و درک بیشتری با افراد دارای ناتوانی برخورد کنند. تصور کنید پلیس نیز از همین نماد استفاده کند. اگر فردی با دستبند یا کارت آفتابگردان مواجه شود، افسر بلافاصله میفهمد باید آرامتر و با احتیاط بیشتری برخورد کند. این تغییر کوچک میتواند میان زندگی و مرگ تفاوت ایجاد کند.
آگاهی، بهترین سلاح در برابر خشونت
ناتوانیهای پنهان واقعیاند، حتی اگر دیده نشوند. آگاهی درباره آنها نه تنها احترام به کرامت انسانی است، بلکه میتواند جان انسانها را نجات دهد. اگر شما یا عزیزتان با چنین شرایطی زندگی میکنید، از نماد آفتابگردان استفاده کنید و از پلیس منطقه خود بخواهید در آموزشهای مرتبط با ناتوانیهای پنهان شرکت کند. گاهی تنها یک لحظه درنگ، میتواند از یک تراژدی جلوگیری کند.
