سیده مبینا محسنی تکیه
دکتر عزیزی به پرسش ساده اما بنیادین بسیاری از زوجها میپردازد: «چرا همسرم منو نمیفهمه؟» در این گزارش مفصل، استدلالهای علمی، تشخیصهای بالینی و راهکارهای عملی مطرحشده در این ویدیو کنار هم گذاشته شده تا تصویر واضح و کاربردیتری برای خوانندگان روان ۲۴ فراهم شود. دکتر سعید عزیزی در ویدیوی خود توضیح میدهد که احساس «درک نشدن» اغلب محصول چند عامل همزمان است. نخستین دسته عوامل، تفاوتهای فردی و شناختی است؛ یعنی هر یک از طرفین از منظر سبک تفکر، شیوه بیان هیجان و پیشفرضهای فرهنگی و خانوادگی با دیگری متفاوت رفتار میکند. این تفاوتها وقتی با کمبود مهارتهای ارتباطی ترکیب شوند، بستر سوءتفاهم و فاصله عاطفی را فراهم میکنند. دکتر عزیزی تصریح میکند که بسیاری از زوجین به علل تاریخیِ یادگرفتهشده—نحوه الگوگیری از والدین، چارچوبهای فرهنگی و انتظارات غیرشفاف—نسبت به طرف مقابل انتظار «خواندن ذهن» دارند، در حالی که در عمل مهارتهای گفتگو و شنیدن فعال ضعیف است. بازنشر این ویدیو در کانالهای تلگرامی مرتبط نشان میدهد که این پیام به سرعت در میان مخاطبان خانواده و مشاوران دستبهدست شده است و تقاضا برای محتوای آموزشی مشابه وجود دارد.
شنیدن فعال؛ فراتر از شنیدن کلمات
یکی از نکات کلیدی که دکتر عزیزی بر آن تأکید میکند، اهمیت شنیدن فعال است. شنیدن فعال به معنای توجه به لحن، ریتم گفتار، حالتهای غیرکلامی و تلاش برای بازتاب احساس طرف مقابل است تا او بداند که شنیده و درک شده است. دکتر عزیزی پیشنهاد میکند که در گفتگوهای عاطفی از تکنیکهایی مانند بازتاب دادن محتوای گفتهشده (paraphrasing)، پرسشهای باز برای بیرون کشیدن احساسات و تأیید عاطفی استفاده شود. این تکنیکها در پژوهشهای بینالمللی نیز با افزایش همدلی و کاهش سوءتفاهم مرتبط شناخته شدهاند؛ بنابراین آموزش و تمرین این مهارتها میتواند فاصلهها را بهتدریج پر کند. انتشار قطعاتی از این آموزشها در صفحههای اینستاگرامی رسمی دکتر عزیزی نشان میدهد که این موضوع به صورت منظم جزو محتوای آموزشی وی است.
مدیریت انتظارات و توافق مجدد درباره «قوانین رابطه»
در تحلیل علل ناراحتیهای زوجین، دکتر عزیزی به نقش انتظارات اشاره میکند. بسیاری از اختلافات ریشه در انتظارات ناگفته یا متفاوت دارد؛ انتظار اینکه شریک زندگی باید بدون گفتوگو نیازها را بفهمد، یا انتظاراتی که بر پایه ایدهآلهای فرهنگی شکل گرفته اما عملی نیستند. راهکار پیشنهادی او، نشستهای توافقی برای تعریف مجدد «قواعد بازی» در رابطه است؛ یعنی زوجها باید به صورت مشخص درباره نقشها، مرزها، و توقعات صحبت کرده و به توافق برسند. این روند نه تنها تعارض را کاهش میدهد، بلکه به هر دو طرف کمک میکند تا دیدگاههای واقعبینانهتری نسبت به رفتار یکدیگر پیدا کنند.
ایجاد فضای امن عاطفی؛ شرط لازم برای بیان حقیقت
دکتر عزیزی بارها در ویدیوهای خود به ضرورت ایجاد «فضای امن عاطفی» اشاره میکند؛ فضایی که در آن هر یک از طرفین بدون ترس از قضاوت، تحقیر یا مجازات، احساسات و نیازهای درونی خود را بیان کند. او توضیح میدهد که نبود این فضا باعث میشود افراد یا خودسانسوری کنند و یا احساساتشان را به شکلی غیرمستقیم و گاه پرتنش بروز دهند که نتیجهاش سوءتفاهم و دور شدن بیشتر است. برپایی چنین فضایی نیازمند تکنیکهایی است که شامل وقتگذاری برای گفتگوهای غیرقضاوتی، تمرین شنیدن بدون قطع صحبت و اجتناب از برچسبزنیهای اخلاقی هنگام نقد رفتار میشود. بازنشر ویدیوهای کوتاه آموزشی دکتر عزیزی در کانالها و صفحات متعدد نشان میدهد که این پیامها برای مخاطبان عمومی طراحی شده و هدف آن انتقال مهارتهای عملی به خانوادههاست.
استرس بیرونی و تأثیر آن بر رابطه؛ نگاه سیستمی
در تحلیلهای ارائهشده، دکتر عزیزی به این نکته اشاره میکند که تعاملات زوجین را نباید جدا از بافتهای اجتماعی، اقتصادی و شغلی دید. فشارهای مالی، خستگی شغلی، مسائل فرزندان و مشکلات سلامت جسمی میتواند توان عاطفی افراد را کاهش دهد و منجر به نزدیکیزدایی رابطه شود. از نگاه بالینی، هرگونه مداخله در سطح زوج باید همراه با توجه به این عوامل بیرونی و، در صورت نیاز، ارجاع به منابع حمایتی مانند مشاوره مالی یا درمانِ استرسِ شغلی باشد. در برخی کلیپهای منتشرشده از سخنرانیهای دکتر عزیزی نیز به ضرورت نگریستن به «کل سیستم خانواده» اشاره شده است.
راهکارهای عملی و قابل اجرا؛ از «من» گفتن تا وقتگذاری عاطفی
در بخش راهکارهای عملی، دکتر عزیزی مجموعهای از تکنیکهای کوتاهمدت و میانمدت را پیشنهاد میکند. از جمله زمانبندی گفتوگوهای عاطفی در زمانی که هر دو طرف آراماند، استفاده از جملات «من احساس میکنم…» به جای گزارههای متهمکننده «تو همیشه…»، تعیین اهداف مشترک برای رابطه و تمرینهای روزانه همدلی مانند پرسش روزانه درباره یک چیز که طرف مقابل را خوشحال یا ناراحت کرده است. او همچنین بر نقش مشاوره تخصصی زوجین تأکید میکند و یادآور میشود که گاه الگوهای تعاملی مخرب تنها با میانجیگری یک متخصص قابل شناسایی و تغییرند. این مجموعه راهکارها برگرفته از اصول رواندرمانی مبتنی بر ارتباط و شواهد بالینی است و در محتوای آموزشی دکتر عزیزی نیز با مثالهای عینی مطرح شدهاند.
چرا محتوای رسانهای متخصصان مهم است؛ پیامدهای عمومی و انتقادی
انتشار ویدیوهای آموزشی کوتاه توسط متخصصان حوزه خانواده، مانند دکتر عزیزی، نقش مهمی در افزایش دسترسی عمومی به اطلاعات روانشناختی ایفا میکند. این محتوای آموزشی میتواند به افزایش خودآگاهی، کاهش انگ مربوط به مراجعه به مشاور و ترویج مهارتهای پایه ارتباطی کمک کند. در عین حال، ضروری است که مصرفکنندگان این نوع محتوا آگاه باشند که ویدیوهای کوتاه جایگزین ارزیابی دقیق بالینی نیستند و برای حل مشکلات مزمن یا پرتنش باید به مشاوره حضوری یا آنلاین حرفهای مراجعه شود. صفحات رسمی و کانالهایی که مطالب دکتر عزیزی را بازنشر میکنند، نشان میدهد این تعادل میان آموزش عمومی و ارجاع به درمان تخصصی مورد توجه تولیدکنندگان محتوا قرار گرفته است.
جمعبندی؛ از پیام ویدیو تا گامهای بعدی برای زوجها
ویدیوی «همسرم منو نمیفهمه» از دکتر سعید عزیزی محتوایی کاربردی و مبتنی بر اصول روانشناختی ارائه میدهد که میتواند نقطه شروع خوبی برای زوجهایی باشد که احساس جدایی یا سوءتفاهم را تجربه میکنند. محورهای عملیِ مطرحشده شامل تقویت مهارت شنیدن فعال، مدیریت انتظارات، ایجاد فضای امن عاطفی، پرداختن به استرسهای بیرونی و در نهایت، آگاهی از زمان و ضرورت مراجعه به درمان تخصصی است. مخاطبان علاقهمند میتوانند ویدیوها و محتوای آموزشی دکتر عزیزی را در صفحههای رسمی وی در اینستاگرام و کانالهای مرتبط تلگرامی دنبال کنند تا به نمونههای عینی و راهنماییهای بیشتر دسترسی یابند. صفحات رسمی و بازنشرها حاکی از آن است که این پیامها واکنش مثبت عمومی داشته و تقاضا برای آموزشهای بیشتر در موضوعات خانواده و مهارتهای ارتباطی رو به افزایش است.
