سیده مهسا سادات
در دنیای امروز، فیلم و سریالها تنها وسیلهای برای سرگرمی نیستند؛ بلکه بستری ارزشمند برای بازتاب دغدغههای انسانی، بازشناسی هیجانات و حتی یادگیری غیرمستقیم مفاهیم روانشناسی محسوب میشوند. بسیاری از افراد، در خلال تماشای یک داستان سینمایی یا سریالی، فرصت مییابند تا با زوایای پنهان ذهن و رفتار انسانی آشنا شوند و این تجربه میتواند هم تسکیندهنده و هم آموزنده باشد.
از سوی دیگر، کارگردانان و بازیگران برجسته همواره تلاش کردهاند تا به کمک هنر هفتم، پیچیدگیهای روان انسان را به تصویر بکشند. پرداختن به مفاهیم روانشناختی در سینما نه تنها جذابیت داستانی میآفریند، بلکه فرصتی برای تعمیق نقشها، برانگیختن احساسات و ایجاد ارتباطی عمیقتر با مخاطب فراهم میسازد. بسیاری از آثار ماندگار تاریخ سینما، دقیقاً بهدلیل همین نگاه روانشناختیشان جایگاه ویژهای یافتهاند.
بر همین اساس، انتشار فهرستی از بهترین فیلمها و سریالهای روانشناسی در وبسایت «روانشناسان» اقدامی ارزشمند است؛ چراکه هم علاقهمندان سینما و هم دوستداران روانشناسی میتوانند از این مسیر، آثار برتر این حوزه را بشناسند و تجربه تماشای خود را غنیتر کنند. این معرفیها میتواند دریچهای باشد برای پیوند میان هنر و علم روانشناسی و الهامبخش مخاطبان در مسیر شناخت بهتر ذهن و رفتار انسان.
معرفی فیلم: The Wailing
عنوان انگلیسی: The Wailing
عنوان فارسی:شیون
سال اکران: ۲۰۱۶
کارگردان: نا هونگ-جین
تهیهکننده: سو دونگ-هیون (Suh Dong-hyun) و کیم هو-سونگ (Kim Ho-sung)
نویسنده(گان): نا هونگ-جین (نویسنده و کارگردان)
بازیگران اصلی:
– کوک دو-وون (Kwak Do-won) در نقش «جونگ-گو»
– هوانگ چونگ-مین (Hwang Jung-min) در نقش شمن ایلگوانگ
– چون وو-هی (Chun Woo-hee) در نقش مو-میونگ (زن سفیدپوش مرموز)
– جون کونیمورا (Jun Kunimura) در نقش غریبه ژاپنی
– کیم هوانهی (Kim Hwan-hee) در نقش «هویو-جین»، دختر جونگ-گو
جنبههای روانشناسی:
فیلم «شیون» را میتوان از منظرهای مختلف روانشناختی، رمزگشایی و تحلیل کرد:
اضطراب و وحشت مطلق: فضای ناخودآگاه و تعلیق، تردید در واقعیت و توهم، ایجاد اضطراب پایدار در مخاطب
ترس از مجهول و نشانهها: انسانها تمایل به معنا دادن دارند؛ وقتی نشانهها مبهماند، اضطراب و سردرگمی روانی افزایش مییابد
تعارض ایمان و باورها: تقابل میان باورهای عامیانه، شمنگرایی، دین و سحر و جن
اجبار به انتخاب غلط / خطای شناختی: شخصیتها بر اساس اطلاعات ناقص تصمیمگیری میکنند—اثر تأثیر سوگیری شناختی
دوقطبی دیدن خیر و شر: خطوط اخلاقی مبهماند و فیلم مدام مخاطب را وادار میکند به بازبینی مرز میان خوب و بد
سرگشتگی هویت و نقش والدین: نقش پدر در مواجهه با بحران، ترس از ناتوانی والدینه
تقلای کنترل بر شرایط: میل به کنترل، فقدان کنترل در برابر نیروهای ماوراء
توهم و آلایش ادراکی: درهمآمیختن رؤیا، خیال و واقعیت
تاثیر روانی جمعی (هیستری جمعی): چگونه جامعه در مواجهه با ترس، خود را دچار آشوب میکند
خلاصه فیلم (به زبان خبری/تحلیلی):
در روستای دورافتاده ای در کره جنوبی، زندگی آرام ساکنان با ورود یک مرد ژاپنی مرموز به اطراف کوهستان به هم میریزد. پس از حضور این مرد، بیماری مرموزی پدیدار میشود که ابتدا باعث بثوراتی بر پوست شده و سپس ساکنان را به جنون، خشونت، قتل و مرگ سوق میدهد.
افسر پلیس محلی، جونگ-گو، پس از آنکه دخترش «هویو-جین» به علائمی مشابه مبتلا میشود، وارد ماجرایی خطرناک میشود. او با مو-میونگ، زنی مرموز که ادعا میکند میداند چه کسانی مقصرند، آشنا میشود. در عین حال، شمنی به نام ایلگوانگ به کار گرفته میشود تا از نیروهای شیطانی محافظت کند. اما چه اگر او نیز در گمراهی باشد؟ جونگ-گو کمکم درمییابد که هر انتخابی ممکن است تراژدی بیشتری به همراه آورد و نمیتواند با قطعیت تشخیص دهد چه کسی خیرخواه است و چه کسی شیاد. در پایان، بعد از رویدادهای رعبآور، جونگ-گو نمیتواند از پیامدهای انتخابهایش فرار کند و فیلم در تراژدی و ابهام به پایان میرسد.
نقاط قوت:
– فضاسازی سنگین، تأثیرگذار و ترسآور که به آرامی و با ظرافت ساخته شده است
– تعادل میان ژانرها: ترس، تعلیق، لحظاتی از طنز سیاه و لحظاتی از تراژدی انسانی
– کارگردانی ماهرانه نا هونگ-جین که مخاطب را در سردرگمی نگاه میدارد و از پیشبینی فراری میکند
– بازی بازیگران و بهویژه کوک دو-وون که شخصیتی آسیبپذیر، قابل همدلی و در عین حال ضعیف را ارائه میدهد
– ترکیب آگاهانهی نمادها، روایت چندلایه و ابهام که اجازه میدهد مخاطب در تحلیل خود سهیم شود
– موسیقی و صداگذاری که به اعتبار تجربهی سینمایی ترس و فضای مبهم کمک میکند
نقاط ضعف:
– طول زیاد فیلم (حدود ۱۵۶ دقیقه) که ممکن است برای مخاطبان خستهکننده شود
– گاهی داستان به هم میریزد یا عنصری از پیچیدگی بیش از حد دارد که مخاطب را دچار سردرگمی میکند
– در برخی لحظات، تلفیق چند ژانر (طنز، ترس، تراژدی) ممکن است لحن فیلم را دچار نوسان کند
– بعضی از نمادها یا لایههای معنایی ممکن است برای مخاطب عام مبهم باقی بمانند و تعبیر واحدی نداشته باشند
– انتقادهایی که به نظر میرسد فیلم در تلاش برای ادغام تمام ایدههایش اغلب نمیتواند در حد ایدهآل به همه برسد
نقدها
نیگل اندروز (منتقد سینمایی): او معتقد است The Wailing با وجود جنبههای افراطی در خشونت و وحشت، اثری رازآلود و تفکربرانگیز است. اندروز از توان کارگردان در حفظ تعلیق و ابهام ستایش میکند اما ساختار فیلم را کمی نامتوازن میداند.
کراکلین بیچروایز (منتقد Deep Focus Review): وی مینویسد: «فیلم از طریق تصویر، صدا و نمادها، مخاطب را وادار میکند تا برداشت خود از واقعیت را مدام بازبینی کند.» او تأکید دارد که The Wailing یکی از معدود آثاری است که بیننده را پس از پایان تماشا در وضعیتی از شک و تفکر رها میسازد.
