اختلال سلوک چیست؟
اختلال سلوک، اختلالی فراتر از شیطنتهای کودکانه است. کودکان و نوجوانان مبتلا به اختلال سلوک:
-
قوانین و هنجارهای مرتبط با سن خود را رعایت نمیکنند
-
رفتارهای ظالمانه نسبت به افراد و حیوانات دارند
-
دست به تخریب اموال و محیط میزنند
شیوع اختلال سلوک نسبت به سایر اختلالات روانپزشکی مانند بیشفعالی یا اختلال یادگیری کمتر است، اما عوارض آن بسیار آسیبزا است.
عوامل مؤثر در بروز اختلال سلوک
علل اختلال سلوک میتواند شامل موارد زیر باشد:
-
ژنتیکی: نقش بار ارثی در برخی خانوادهها
-
اجتماعی: محیط رشد و تربیت کودک
-
خانوادگی و فرزندپروری: نحوه تربیت و تجربههای دوران کودکی و نوجوانی
مداخلات مؤثر نیازمند توجه به این عوامل و همکاری بینبخشی است.
علائم و پیامدها
علائم اختلال سلوک عبارتند از:
-
رفتارهای مکرر خلاف قانون و آسیبزا
-
خشونت نسبت به خود، دیگران، حیوانات و محیط
-
بازماندگی از تحصیل و مشکلات اجتماعی
پیامدهای بازماندگی تحصیلی:
-
از دست رفتن شبکههای اجتماعی و دوستانه
-
کاهش انگیزه تحصیلی
-
افزایش احتمال مشکلات رفتاری و اجتماعی
مواجهه خانوادهها با اختلال سلوک
مواجهه خانوادهها متفاوت است:
-
برخی خانوادهها رفتار فرزند را طبیعی میدانند و مداخلات روانشناسی را نادیده میگیرند
-
برخی دیگر به مدارس یا نیروهای انتظامی گزارش میدهند
-
آموزش خانوادهها برای شناسایی و مداخله، ضروری است
درمان اختلال سلوک
اختلال سلوک درمانپذیر است و روشهای درمانی شامل:
-
آموزش مدیریت والدین
-
رواندرمانی فردی و خانوادگی
-
درمان شناختی رفتاری (CBT)
-
درمان مبتنی بر جامعه
-
آموزش مدیریت خشم
نکته: تنبیه بدنی و زبانی موجب تشدید رفتارهای اختلال سلوک میشود و توصیه نمیشود.
خدمات روانشناسی و مراکز حمایتی
-
مراکز جامع سلامت بیش از ۳هزار روانشناس دارند که خدمات رایگان ارائه میکنند
-
مراکز «سلامت روان و اجتماعی» (سراج) خدمات تخصصیتر ارائه میدهند
-
مراجعه به روانپزشک و روانشناس کودک و نوجوان توصیه میشود
اختلال سلوک کودکان و نوجوانان یک اختلال رفتاری جدی و آسیبزا است. شناسایی به موقع، آموزش خانواده و مداخلات روانشناختی میتواند از پیامدهای منفی آن جلوگیری کند و بازماندگی تحصیلی و مشکلات اجتماعی را کاهش دهد.