سیده مهسا سادات
در دنیای امروز، فیلم و سریالها تنها وسیلهای برای سرگرمی نیستند؛ بلکه بستری ارزشمند برای بازتاب دغدغههای انسانی، بازشناسی هیجانات و حتی یادگیری غیرمستقیم مفاهیم روانشناسی محسوب میشوند. بسیاری از افراد، در خلال تماشای یک داستان سینمایی یا سریالی، فرصت مییابند تا با زوایای پنهان ذهن و رفتار انسانی آشنا شوند و این تجربه میتواند هم تسکیندهنده و هم آموزنده باشد. از سوی دیگر، کارگردانان و بازیگران برجسته همواره تلاش کردهاند تا به کمک هنر هفتم، پیچیدگیهای روان انسان را به تصویر بکشند. پرداختن به مفاهیم روانشناختی در سینما نه تنها جذابیت داستانی میآفریند، بلکه فرصتی برای تعمیق نقشها، برانگیختن احساسات و ایجاد ارتباطی عمیقتر با مخاطب فراهم میسازد. بسیاری از آثار ماندگار تاریخ سینما، دقیقاً بهدلیل همین نگاه روانشناختیشان جایگاه ویژهای یافتهاند.
بر همین اساس، انتشار فهرستی از بهترین فیلمهای روانشناسی در وبسایت «روانشناسان» اقدامی ارزشمند است؛ چراکه هم علاقهمندان سینما و هم دوستداران روانشناسی میتوانند از این مسیر، آثار برتر این حوزه را بشناسند و تجربه تماشای خود را غنیتر کنند. این معرفیها میتواند دریچهای باشد برای پیوند میان هنر و علم روانشناسی و الهامبخش مخاطبان در مسیر شناخت بهتر ذهن و رفتار انسان.
مشخصات فیلم Better Watch Out
عنوان انگلیسی: Better Watch Out
عنوان فارسی: مواظب باش (یا بهتره مراقب باشی)
سال اکران: 2016
کارگردان: Chris Peckover
تهیهکننده: Zack Kahn، Brion Hambel، Paul Jensen
نویسندگان: Zack Kahn و Chris Peckover
بازیگران: Olivia DeJonge، Levi Miller، Ed Oxenbould، Virginia Madsen، Patrick Warburton
جنبههای روانشناسی فیلم Better Watch Out
در تحلیل روانشناسی فیلم Better Watch Out، میتوان به چند محور اساسی اشاره کرد:
نخست، مفهوم اختلال شخصیت ضد اجتماعی (ASPD) در رفتار لوک به وضوح دیده میشود. او فاقد همدلی است، دروغ میگوید، دستکاری میکند و از رنج دیگران لذت میبرد. این الگوها شباهت زیادی به صفات سایکوپاتیک دارند.
دوم، فیلم به پدیده دستکاری عاطفی (Emotional Manipulation) میپردازد. لوک با استفاده از اعتماد و احساسات اشلی، او را به بازی ذهنی خطرناکی میکشاند که بهخوبی نشان میدهد چگونه افراد باهوش اما بیاخلاق میتوانند دیگران را کنترل کنند.
در نهایت، فیلم به نقش تربیت، فقدان مرزهای روانی و شکلگیری شخصیت در دوران نوجوانی نیز اشاره دارد. رفتار لوک نتیجه مستقیم نبود نظارت والدین و ناتوانی او در درک واقعیتهای اجتماعی است.
خلاصه فیلم Better Watch Out
فیلم روانشناسی Better Watch Out داستان پسربچهای به نام لوک را روایت میکند که در شب کریسمس، پرستار نوجوانش اشلی را دعوت میکند تا در خانه بماند. در ابتدا همه چیز عادی به نظر میرسد، اما طولی نمیکشد که فضای گرم کریسمسی به کابوسی روانی تبدیل میشود. لوک که در ظاهر پسری خجالتی و معصوم است، در واقع ذهنی بیمار، کنترلگر و خطرناک دارد. او برای جلب توجه اشلی، نقشهای وحشتناک طراحی میکند که مرز میان شوخی، خشونت و جنون را از بین میبرد.
نقاط قوت فیلم Better Watch Out
یکی از مهمترین نقاط قوت فیلم، تلفیق موفق ژانر ترس و روانشناسی است. فیلم به جای استفاده از جلوههای ترسناک سطحی، بیشتر بر روی ترسهای درونی و روانی تمرکز دارد. بازی درخشان Levi Miller در نقش لوک نیز بهطرز چشمگیری عمق شخصیت او را به نمایش میگذارد.
از دیگر نقاط قوت میتوان به فیلمنامه هوشمندانه، فضاسازی تعلیقبرانگیز و پرداخت دقیق به جزئیات روانی شخصیتها اشاره کرد. در این اثر، مخاطب تا لحظه آخر میان همدلی و انزجار از شخصیت اصلی در نوسان است.
نقاط ضعف فیلم Better Watch Out
برخی منتقدان بر این باورند که فیلم در نیمه دوم، از واقعگرایی فاصله میگیرد و بعضی تصمیمات کاراکترها بیش از حد اغراقآمیز است. همچنین، پرداخت والدین در فیلم سطحی و نمادین باقی میماند و میتوانست عمق بیشتری به تحلیل روانشناختی بدهد.
نقد فیلم
ریچارد راپر (منتقد سینما، Chicago Sun-Times): او فیلم را «ترکیبی هوشمندانه از طنز سیاه و روانشناسی تاریک» میداند و معتقد است Better Watch Out با جسارت به ذهن بیمار یک نوجوان مینگرد.
دیوید ارلیش (منتقد IndieWire): به نظر او، فیلم موفق میشود اضطراب و خشونت پنهان در پس ظاهر نوجوانی را آشکار کند و در قالبی جذاب و پرتعلیق ارائه دهد.
کارلا هاید (روانشناس و منتقد رسانه): از دید روانشناسی، این فیلم نمونهای از چگونگی رشد رفتارهای ضد اجتماعی در غیاب نظارت والدین و ضعف همدلی است و میتواند برای متخصصان روانشناسی رشد قابلتوجه باشد.
